خرما یکی از میوه های شیرین و پرخاصیت است که در فرهنگ غذایی ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه جایگاه ویژه ای دارد. این میوه از گذشته در طب سنتی مورد استفاده بوده و هم در وعده های روزانه و هم در مناسبت های مذهبی مصرف می شود. اما سوال مهمی که همیشه مطرح است این است که آیا خرما قند خون را بالا می برد؟ بسیاری از افراد دیابتی یا کسانی که رژیم لاغری دارند، در مورد مصرف خرما نگرانی دارند. در این مقاله به بررسی خواص خرما، فواید و مضرات آن، تاثیر خرما بر قند خون و دیابت، خواص خرما برای زنان و مردان، بهترین زمان مصرف خرما و میزان کالری آن می پردازیم.
خرما در طب سنتی
خرما در طب سنتی جایگاه ویژه ای دارد. خرما ناشتا طب سنتی برای پاکسازی معده، افزایش انرژی، تقویت قوای بدنی و حتی بهبود کارکرد کبد توصیه شده است. در متون طب ایرانی آمده که خرما با طبع گرم و تر خود می تواند سردی معده را برطرف کند و به هضم بهتر غذا کمک کند. از خرما در ترکیب با شیر و همچنین با مغزها برای تقویت حافظه استفاده می شده است. حکمای قدیم معتقد بودند که خرما چه خاصیتی دارد را باید در تعادل آن جستجو کرد. یعنی اگر به مقدار مناسب مصرف شود به بهبود عملکرد بدن کمک می کند، از ضعف عمومی می کاهد، سیستم ایمنی را تقویت می کند و به دفع سموم بدن کمک می کند، اما اگر زیاده روی شود می تواند باعث افزایش قند خون، مشکلات گوارشی و حتی افزایش حرارت بدن شود.
خواص خرما
خرما یک منبع غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر است. در ادامه برخی از مهمترین خواص خرما را مرور می کنیم:
- خواص خرما برای زنان: خرما به دلیل داشتن آهن و اسید فولیک برای خانم ها بسیار مفید است. مصرف خرما در دوران بارداری باعث تقویت انرژی، افزایش خون رسانی و حتی کمک به زایمان طبیعی می شود.
- خواص خرما برای مردان: در طب سنتی گفته می شود که خرما باعث افزایش قوای جنسی و خواص خرما برای نعوظ دارد. وجود مواد معدنی مانند منیزیم و روی باعث افزایش انرژی و بهبود عملکرد جنسی مردان می شود.
- فواید خوردن خرما ناشتا: مصرف خرما ناشتا به تنظیم قند خون کمک می کند و باعث افزایش انرژی صبحگاهی می شود. در طب سنتی نیز تاکید شده که خوردن خرما ناشتا به هضم بهتر غذا و پاکسازی معده کمک می کند.
- خواص خرما برای پوست: خرما به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و ویتامین C در جوان سازی پوست و جلوگیری از چین و چروک موثر است.
- خواص خرما برای معده: فیبر بالای خرما باعث بهبود هضم و جلوگیری از یبوست می شود.
خرما و دیابت
یکی از سوالات اصلی بیماران دیابتی این است که آیا خرما برای دیابت ضرر دارد یا خیر.
- آیا خرما قند دارد؟ بله، خرما حاوی قند طبیعی مثل گلوکز، فروکتوز و ساکارز است.
- خرما برای دیابت ضرر دارد؟ مصرف زیاد خرما می تواند قند خون را بالا ببرد، اما مصرف محدود و کنترل شده آن در کنار یک رژیم سالم نه تنها ضرر ندارد بلکه می تواند انرژی بدن را تامین کند.
- قند خرما برای دیابتی ها: بیماران دیابتی بهتر است خرما را در حد ۱ تا ۲ عدد در روز مصرف کنند.
- کدام خرما قند کمتری دارد؟ خرمای زاهدی نسبت به خرمای مضافتی و کبکاب قند کمتری دارد و برای دیابتی ها انتخاب بهتری است.
- خرما خشک قند دارد؟ بله، در فرآیند خشک شدن میزان قند خرما بیشتر می شود و شاخص گلیسمی آن افزایش می یابد.
- بهترین جایگزین قند برای بیماران دیابتی: به جای قند می توان از مقدار کم خرما، کشمش یا توت خشک استفاده کرد. همچنین برخی بیماران دیابتی از جایگزین قند طبیعی مثل استویا استفاده می کنند.
خرما و لاغری یا چاقی
یکی از موضوعات مهم در مورد خرما، تاثیر آن بر وزن است.
- خوردن خرما ناشتا برای لاغری: اگر خرما به جای قند و شیرینی های مصنوعی مصرف شود، می تواند به کاهش وزن کمک کند چون قند طبیعی دارد و باعث کاهش میل به شیرینی می شود.
- خرما برای لاغری شکم: فیبر موجود در خرما احساس سیری ایجاد می کند و جلوی پرخوری را می گیرد.
- روزی چند عدد خرما بخوریم تا چاق نشویم؟ معمولا مصرف ۳ تا ۵ عدد خرما در روز باعث چاقی نمی شود. اما اگر بیشتر مصرف شود ممکن است به دلیل کالری بالا باعث افزایش وزن شود.
- بهترین زمان خوردن خرما برای لاغری: صبح ناشتا یا قبل از ورزش بهترین زمان مصرف خرما برای لاغری است.
فواید خوردن خرما هر روز
اگر به طور روزانه ۳ تا ۵ عدد خرما مصرف کنید، انرژی بدن تامین شده و مواد معدنی مثل پتاسیم، منیزیم و کلسیم جذب می شود. این کار به تنظیم فشار خون و سلامت قلب کمک می کند. فواید خوردن خرما هر روز شامل تقویت حافظه، بهبود عملکرد معده و کمک به تقویت سیستم ایمنی است.
خرما و فشار خون
خرما برای فشار خون بسیار مفید است چون پتاسیم موجود در آن به تنظیم فشار خون کمک می کند. افرادی که فشار خون بالا دارند می توانند خرما را جایگزین قند مصنوعی کنند. در مقابل، مصرف بیش از حد خرما خشک به دلیل قند زیاد ممکن است مضر باشد.
خواص خرما برای کمر و استخوان ها
در طب سنتی و مدرن هر دو اشاره شده که خواص خرما برای کمر و استخوان ها قابل توجه است. خرما حاوی منیزیم و فسفر است که به تقویت استخوان ها کمک می کند و برای کسانی که پوکی استخوان دارند مفید است.
خرما سیاه و فواید آن
انواع مختلف خرما وجود دارد. یکی از پرخاصیت ترین آن ها خرما سیاه است که سرشار از آنتی اکسیدان بوده و به کاهش التهابات بدن کمک می کند. همچنین مصرف خرما سیاه در شب می تواند به آرامش اعصاب و خواب راحت کمک کند.
خرما و خواب
جالب است بدانید که خوردن خرما قبل از خواب باعث آرامش اعصاب می شود. پتاسیم و منیزیم موجود در خرما به ترشح ملاتونین کمک می کند و کیفیت خواب را بالا می برد. به همین دلیل در طب سنتی توصیه شده که خرما را قبل از خواب به مقدار کم مصرف کنید.
خرما برای ورزشکاران
ورزشکاران می توانند از خرما به عنوان یک میان وعده عالی استفاده کنند. خرما منبع انرژی سریع است و قند طبیعی آن به بدن کمک می کند تا انرژی از دست رفته در ورزش جبران شود. به همین دلیل توصیه می شود قبل از ورزش یا بعد از تمرین ۲ تا ۳ عدد خرما مصرف شود.
خرما و معده
یکی از خواص مهم خرما، تاثیر مثبت آن بر معده است. مصرف خرما ناشتا باعث تحریک ترشح آنزیم های گوارشی می شود و هضم غذا را آسان می کند. همچنین فیبر بالای خرما از یبوست جلوگیری کرده و سلامت دستگاه گوارش را حفظ می کند. خواص خرما برای معده در طب سنتی به عنوان درمانی برای زخم معده هم ذکر شده است.
خرما و ارده
ترکیب خرما و ارده یک غذای سنتی و پرانرژی است. این ترکیب برای افراد لاغر یا کسانی که به انرژی بیشتری نیاز دارند مفید است. اما مضرات ارده و خرما در این است که کالری بالایی دارند و برای افراد دیابتی مناسب نیستند. بهتر است افراد دیابتی از این ترکیب پرهیز کنند یا بسیار محدود مصرف کنند.
خرما و شیره خرما
شیره خرما هم یکی از فرآورده های پرمصرف است. با اینکه سرشار از آهن و مواد معدنی است اما به دلیل قند بالا مصرف بیش از حد آن توصیه نمی شود. مضرات شیره خرما بیشتر برای افراد دیابتی و کسانی که اضافه وزن دارند دیده می شود.
خرما و گلوتن
یکی از مزایای خرما این است که به صورت طبیعی خرما گلوتن ندارد و برای کسانی که رژیم بدون گلوتن دارند مناسب است. به همین دلیل می توان خرما را در برنامه غذایی بیماران سلیاک و کسانی که عدم تحمل گلوتن دارند قرار داد.
خرما و بیماری های قلبی
مصرف خرما به دلیل فیبر بالا، کلسترول بد خون را کاهش داده و از گرفتگی رگ ها جلوگیری می کند. به همین دلیل گفته می شود که خرما برای سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی مفید است.
کالری خرما و رژیم غذایی
یکی از پرسش های رایج این است که خرما چند کالری دارد؟ بسته به نوع خرما، هر عدد بین ۱۸ تا ۳۰ کالری دارد. مثلا کالری یک عدد خرما پیارم حدود ۲۵ کالری است، در حالی که کالری یک عدد خرما مضافتی نزدیک به ۲۳ کالری است. افرادی که رژیم دارند باید این موضوع را در نظر بگیرند
خرما و کودکان
خرما برای کودکان منبعی عالی از انرژی و مواد معدنی است. اما باید در مقدار کم و متناسب با سن کودک مصرف شود. مصرف بیش از حد ممکن است به دندان ها آسیب بزند یا باعث اسهال شود
مضرات خرما
با وجود خواص فراوان، مصرف بیش از حد خرما می تواند مشکلاتی ایجاد کند:
- مضرات خرمای خشک: به دلیل قند بالا، مصرف بیش از حد خرمای خشک برای دیابتی ها مضر است.
- مضرات شیره خرما: شیره خرما قند بسیار بالایی دارد و می تواند قند خون را سریع افزایش دهد.
- مضرات ارده و خرما: ترکیب ارده و خرما بسیار پرکالری است و برای افراد چاق یا دیابتی مناسب نیست.
- عوارض سرلاک گندم و خرما: در برخی کودکان ممکن است باعث حساسیت یا مشکلات گوارشی شود.
جدول کالری و قند انواع خرما
|
نوع خرما |
کالری در ۱ عدد | میزان قند تقریبی | شاخص گلیسمی |
| خرما مضافتی | ۲۳ کالری | ۶ گرم | متوسط |
| خرما پیارم | ۲۵ کالری | ۶.۵ گرم | متوسط |
| خرما کبکاب | ۳۰ کالری | ۷ گرم | بالا |
| خرما زاهدی | ۲۰ کالری | ۵ گرمش | پایین |
| رطب تازه | ۱۸ کالری | ۴.۵ گرم |
پایین |
پرسش های متداول (FAQ)
آیا خرما قند خون را بالا می برد؟
بله، خرما به دلیل داشتن قند طبیعی می تواند قند خون را بالا ببرد، اما شاخص گلیسمی آن از قند و شکر سفید کمتر است.
خرما برای دیابتی ها ضرر دارد یا مفید است؟
اگر در حد ۱ تا ۲ عدد مصرف شود ضرر ندارد و حتی می تواند جایگزین قند شود.
بهترین جایگزین قند برای افراد دیابتی چیست؟
خرما زاهدی، کشمش، توت خشک و استویا بهترین جایگزین ها هستند.
خرما برای لاغری بهتر است یا چاقی؟
اگر به میزان کم مصرف شود و جایگزین شیرینی شود برای لاغری مفید است. اما مصرف زیاد آن باعث چاقی می شود.
کالری یک عدد خرما چقدر است؟
بسته به نوع خرما، بین ۱۸ تا ۳۰ کالری دارد.
فرق خرما و رطب در چیست؟
رطب حالت نیمه خشک دارد و قند کمتری نسبت به خرمای کاملا خشک دارد. رطب معمولا نرم تر و آبدارتر است.
