اسهال یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که تقریبا همه افراد در طول زندگی آن را تجربه کرده اند. این عارضه می تواند به شکل مدفوع شل یا آبکی بروز کند و معمولا با دل پیچه، ضعف بدن و در بعضی موارد با استفراغ همراه می شود. اما یکی از پرسش های رایج این است که آیا خوردن آجیل و خشکبار می تواند باعث اسهال شود؟ پاسخ مثبت است. برخی از مغزیجات به دلیل داشتن فیبر زیاد، چربی بالا یا قندهای طبیعی ملین، ممکن است موجب اسهال شوند. در این مقاله جامع به بررسی علت اسهال بعد از خوردن آجیل، روش های خانگی و دارویی برای رفع اسهال و همچنین راه های جلوگیری از اسهال می پردازیم.
علت اسهال بعد از خوردن آجیل و خشکبار
آجیل ها و خشکبار از نظر تغذیه ای بسیار ارزشمندند اما مصرف بیش از حد آنها می تواند دستگاه گوارش را تحریک کند.
آجیل هایی که بیشتر باعث اسهال می شوند
- پسته: دارای فیبر بالا و روغن گیاهی زیاد.
- بادام هندی: به دلیل چربی زیاد، هضم سنگینی دارد.
- گردو: مصرف بیش از حد می تواند مدفوع را شل کند.
- بادام و فندق: فیبر بالای این مغزیجات گاهی به اسهال منجر می شود.
خشکبارهایی که خاصیت ملین دارند
- آلو خشک: سرشار از سوربیتول و فیبر، یک ملین طبیعی.
- کشمش: قند طبیعی باعث جذب آب به روده می شود.
- انجیر خشک: مصرف زیاد می تواند حرکت روده را بیش از حد فعال کند.
- خرما: فیبر بالا و قند فراوان که در بعضی افراد باعث اسهال می شود.
اسهال چیست و چرا اتفاق می افتد؟
اسهال به معنی دفع مکرر مدفوع شل یا آبکی است. این مشکل می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشد.
علت اسهال
- اسهال ویروسی )مانند روتاویروس، نوروویروس(
- اسهال باکتریایی )سالمونلا، اشرشیاکلی(
- اسهال ناشی از مسمومیت غذایی
- اسهال ناشی از حساسیت غذایی )مانند عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به مغزیجات(
- اسهال ناشی از مصرف داروها )آنتی بیوتیک ها و ملین ها(
- اسهال ناشی از اضطراب و استرس
علائم اسهال
- شل بودن مدفوع
- افزایش تعداد دفعات دفع
- دل پیچه و نفخ
- ضعف و بی حالی
- گاهی تب و استفراغ
درمان اسهال چیه؟
روش های درمان اسهال بسته به علت آن متفاوت است. اگر اسهال به دلیل مصرف زیاد آجیل یا خشکبار ایجاد شده باشد معمولا موقتی است و با چند روش ساده خانگی برطرف می شود. اما در موارد شدید یا طولانی باید از داروی اسهال و مشاوره پزشک کمک گرفت.
درمان خانگی اسهال
غذاهای سفت کننده مدفوع
یکی از مهم ترین راه های رفع مشکل اسهال توجه به رژیم غذایی است. برخی غذاها خاصیت سفت کننده شکم دارند:
- برنج سفید
- سیب رنده شده
- موز رسیده
- نان تست
- سیب زمینی آبپز
- هویج پخته
دمنوش های ضد اسهال
- دمنوش نعناع: آرامبخش معده و روده
- دمنوش بابونه: ضد التهاب و آرام کننده دل پیچه
- خاکشیر: در طب سنتی برای درمان شل بودن مدفوع در طب سنتی توصیه می شود.
- چای سیاه غلیظ: خاصیت سفت کننده مدفوع دارد.
مایعات و آب رسانی
در طول اسهال بدن آب و الکترولیت زیادی از دست می دهد. بنابراین نوشیدن آب، دوغ کم نمک یا محلول ORS بسیار ضروری است.
داروی اسهال و درمان دارویی
|
نوع دارو |
کاربرد | نمونه ها |
| داروی ضد اسهال | کاهش حرکات روده | لوپرامید (قرص ضد اسهال بزرگسالان) |
| داروی آنتی بیوتیک | درمان اسهال باکتریایی | ریفاکسیمین، سیپروفلوکساسین |
| پروبایوتیک ها | بازگرداندن تعادل روده | ماست پروبیوتیک، مکمل های پروبیوتیک |
| داروی گیاهی ضد اسهال | تقویت معده و روده |
عصاره بلوط، دمنوش نعناع |
رفع اسهال فوری: راه های قطع اسهال
- مصرف موز و برنج سفید
- نوشیدن محلول او آر اس برای جلوگیری از کم آبی
- استفاده از قرص ضد اسهال قوی در شرایط ضروری
- پرهیز از غذاهای چرب و سرخ کردنی
- استراحت کافی
غذاهای مناسب و نامناسب در زمان اسهال
|
غذاهای مفید |
غذاهای مضر |
| برنج سفید | غذاهای پرچرب |
| موز رسیده | آجیل و مغزیجات زیاد |
| سیب رنده شده | شیر پرچرب |
| نان تست | قهوه و نوشابه |
| هویج پخته | فست فود |
| سوپ ساده |
غذاهای پرادویه |
درمان اسهال مزمن و مداوم
اگر اسهال بیش از ۲ هفته ادامه داشته باشد، نشانه بیماری های جدی تر مثل سندرم روده تحریک پذیر، بیماری های التهابی روده یا عفونت های مزمن است. در این حالت باید حتما به متخصص گوارش مراجعه کرد.
روش جلوگیری از اسهال
- شستن دست ها پیش از غذا
- پرهیز از مصرف غذاهای مشکوک یا آلوده
- محدود کردن مصرف آجیل و خشکبار پرچرب
- نگهداری صحیح مواد غذایی
- نوشیدن آب سالم
اسهال در چه شرایطی خطرناک است؟
- اسهال طولانی مدت )بیش از ۲ هفته(
- اسهال شدید آبکی همراه با کم آبی
- وجود خون یا مخاط در مدفوع
- همراهی با تب بالا و استفراغ
- کاهش وزن ناگهانی
در این موارد باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
جمع بندی
اسهال می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و یکی از آنها زیاده روی در خوردن آجیل و خشکبار است. هرچند این خوراکی ها مفیدند اما مصرف بیش از اندازه آنها باعث تحریک دستگاه گوارش می شود. خوشبختانه در بیشتر موارد، اسهال ناشی از آجیل موقتی است و با تغییر رژیم غذایی، مصرف مایعات و استفاده از برخی داروهای ضد اسهال قابل کنترل است. اگر اسهال شدید، طولانی یا همراه با علائم خطر بود باید برای معالجه اسهال به پزشک مراجعه کرد.
FAQ اسهال ناشی از آجیل و خشکبار
۱. چرا بعد از خوردن آجیل و خشکبار دچار اسهال میشوم؟
- برخی افراد به فیبر زیاد، چربیها و ترکیبات خاص موجود در آجیل و خشکبار حساس هستند.
- ممکن است به لاکتوز، فروکتوز یا سایر قندهای موجود در خشکبار حساسیت داشته باشید.
- در برخی افراد، مصرف زیاد آجیل خام یا آجیل شور با نمک زیاد باعث تحریک روده میشود.
۲. چه نوع آجیل یا خشکباری بیشتر باعث اسهال میشود؟
- بادام زمینی، بادام، گردو، فندق و پسته گاهی باعث مشکلات گوارشی میشوند.
- خرما، انجیر خشک، کشمش و سایر میوههای خشک به دلیل قند و فیبر بالا ممکن است باعث اسهال شوند.
۳. چگونه میتوانم جلوی اسهال بعد از آجیل و خشکبار را بگیرم؟
- مقدار مصرف را کم و تدریجی افزایش دهید تا دستگاه گوارش به آن عادت کند.
- آجیلها را خیس کرده یا بو داده بدون نمک مصرف کنید تا هضم راحتتر شود.
- میوههای خشک را با آب کافی بخورید تا اثر فیبر روی روده کمتر شود.
- از ترکیب آجیل و مواد پرچرب یا سنگین دیگر در یک وعده خودداری کنید.
۴. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- اگر اسهال شدید، همراه با خون یا مخاط باشد.
- اگر اسهال بیش از ۲–۳ روز ادامه پیدا کند.
- اگر علائم دیگری مثل درد شدید شکم، تب یا ضعف شدید وجود داشته باشد.
۵. درمان خانگی اسهال بعد از آجیل و خشکبار چیست؟
- مصرف مایعات کافی (آب، سوپ رقیق، آب میوه طبیعی)
- استفاده از غذای سبک مثل برنج آبپز، موز، سیب پخته و نان تست
- اجتناب از مواد محرک روده مانند کافئین، چربی زیاد و ادویه تند
- مصرف ماست پروبیوتیک میتواند به بازسازی باکتریهای مفید روده کمک کند
